Ruzie lost nooit iets op. Het is een uiting van onmacht. Er is overigens een enorm verschil tussen ruzie en een discussie voeren; een discussie kan heel waardevol zijn.
Het doel van dit artikel? Je inzicht geven in de oorzaak van ruzie en praktische tools aanreiken om het te voorkomen. Want eerlijk is eerlijk: we kunnen allemaal wel wat hulp gebruiken op dat gebied.
Waarom mensen ruzie maken: het mechanisme achter conflict
Het begint meestal hetzelfde: emotie wint van ratio. Ruzie ontstaat als emoties de overhand nemen en je hersenen even offline gaan.
Maar waaróm gebeurt dat? Hier wordt het interessant.
Immanuel Kant had een slim inzicht: hij maakte onderscheid tussen het “phenomenon” en het “noumenon”. Het phenomenon is wat jij waarneemt: hoe de wereld eruitziet door jouw bril. Het noumenon is hoe de wereld werkelijk is; objectieve realiteit.
Het punt is: jij hebt alleen toegang tot jouw waarneming. Ik heb alleen toegang tot de mijne.
Dus als jij zegt “het is logisch om eerst de website aan te pakken” dan komt dat uit jouw waarneming – jouw ervaring, jouw kennis, jouw prioriteiten. Voor jou voelt dat als objectieve waarheid.
Maar ik heb een andere waarneming. Andere ervaring, andere kennis, andere prioriteiten. Voor mij voelt “marketing eerst” als objectieve waarheid.
We zitten dus allebei gevangen in onze eigen waarneming, terwijl we denken dat we de échte waarheid kennen.
Dat is de perfecte voedingsbodem voor conflict: jij “weet zeker” dat je gelijk hebt, ik “weet zeker” dat ik gelijk heb.
Misverstanden zijn dus geen uitzondering; ze zijn de norm!
En dan komt de onmacht om de hoek kijken. Gebrek aan regie, controle, of gewoon niet de juiste woorden kunnen vinden om die andere persoon jouw waarneming uit te leggen. Gooi daar gezichtsverlies, ego en de behoefte aan erkenning bij, en je hebt de perfecte brandstof voor ruzie.
Wanneer uit elkaar gaan de betere keuze is
Soms zijn verschillen gewoon te groot. En dan is het eerlijker, respectvoller én productiever om uit elkaar te gaan dan krampachtig een compromis te zoeken die niemand gelukkig maakt.
Neem Steve Jobs en John Sculley bij Apple (1985). Jobs wilde radicale innovatie, Sculley wilde stabiliteit en winstgevendheid. Ze hebben geprobeerd het uit te vechten, compromissen te sluiten. Resultaat? Een giftige bedrijfscultuur, dalende innovatie, en uiteindelijk werd Jobs ontslagen.
Pas toen ze uit elkaar gingen – Jobs vertrok om NeXT en Pixar te bouwen – konden beiden floreren. Jobs kwam later terug met een heldere visie, en Apple werd het meest waardevolle bedrijf ter wereld. Soms moet je eerst uit elkaar om sterker samen te komen.
Of kijk naar de Nederlandse politiek: de PvdA en VVD in Rutte II (2012-2017). Twee partijen met fundamenteel verschillende visies, links sociaal versus rechts liberaal. Ze sloten compromissen waar niemand blij mee was. De PvdA ging van 38 naar 9 zetels, bijna uitgewist. Hadden ze beter oppositie kunnen voeren met hun eigen visie intact? Absoluut. Het compromis vernietigde hun identiteit.
In het bedrijfsleven: de fusie tussen Daimler-Benz en Chrysler (1998). Duitse precisie-engineering versus Amerikaanse volume-productie. Verschillende bedrijfsculturen, verschillende markten, verschillende filosofieën. Ze probeerden het 9 jaar vol te houden met compromissen. Kosten? 36 miljard dollar verlies. Toen ze eindelijk uit elkaar gingen in 2007, konden beide bedrijven weer doen waar ze goed in waren.
Het punt is dit: soms zijn verschillen geen zwakte maar een signaal. Een signaal dat je beiden een andere richting op moet. En dat is oké. Sterker nog, dat is gezond.
Waarom ruzie contraproductief is – in business én privé
We denken vaak dat ruzie voordelen heeft. “Dan weet de ander waar ‘ie staat.” Of: “Je moet niet over je heen laten lopen.”
Laten we eerlijk zijn over wat er echt gebeurt:
Ruzie lijkt…
- Laten zien dat je voor jezelf opkomt
- Een manier om je grenzen aan te geven
- Een opluchting (“het moest er even uit”)
- Een overwinning (“ik kreeg mijn gelijk”)
Maar veroorzaakt…
- Relatieschade, angst en afstand
- Gezichtsverlies, machtsstrijd
- Spijt, stress en escalatie
- Een breuk en verminderde samenwerking
Ook juridisch of zakelijk gezien: escalatie leidt vaak tot slechtere deals of verlies van klanten. Er zijn geen winnaars in een ruzie, en vaak heeft het ook nog eens impact op
De kracht van conflictvrij communiceren
Hier is het geheim: besluitkracht is niet hetzelfde als dominantie. Je kunt krachtig en duidelijk zijn zónder ruzie.
Respectvolle confrontatie; dat is de kunst. Denk aan “radicale eerlijkheid” gecombineerd met empathie. Je zegt wat er gezegd moet worden, maar je doet het op een manier die de relatie versterkt in plaats van beschadigt.
Vijf praktische tips om ruzie te voorkomen
✅ 1. Luister écht, zonder oordeel
Actief luisteren betekent: samenvatten, doorvragen, niet invullen. Probeer te begrijpen wat de ander werkelijk bedoelt, niet wat je denkt dat hij bedoelt.
“Als ik het goed begrijp, zeg je dat…”
Simpel, maar krachtig.
✅ 2. Bouw een pauzeknop in
Fysiek afstand nemen of een gesprek parkeren kan wonderen doen.
“Ik wil hier met een rustig hoofd naar kijken, zullen we het morgenochtend verder oppakken?”
Niemand heeft ooit spijt gehad van een nachtje slapen over een belangrijke beslissing. Sterker nog, ik zou voor iedere belangrijke beslissing een ‘nachtje slapen’ aanraden.
✅ 3. Herinner je gezamenlijke doel
In relaties, business, teams: wat willen jullie samen bereiken? Dat is belangrijker dan wie er ‘gelijk’ heeft.
Focus op het probleem, niet op de persoon.
✅ 4. Wees helder over je grenzen, zonder drama
“Dit werkt voor mij niet, maar ik denk graag mee over een alternatief.”
Zie je het verschil? Je bent duidelijk, maar niet aanvallend.
✅ 5. Besef jezelf dat het soms onmogelijk is om elkaar te begrijpen
We verschillen als mens van elkaar. Zou je ruzie maken over de smaak van koriander (smerig)? Of hoe gaaf Slayer is (heel gaaf)? Over de leukste vakantiebestemming (Las Vegas)?
Besef jezelf dat het echt heel normaal is om van mening te verschillen en vooral ook dat het dus ook niet eens belangrijk is om ergens ‘gelijk’ in te krijgen.
Tot slot: ruziemijding is geen conflictmijding
Belangrijk onderscheid: niet alle conflicten zijn ruzies. Constructieve confrontatie is juist gezond. Vermijden leidt tot stilstand.
De kunst zit in de manier waarop je een verschil van mening benadert. Met respect, met het gezamenlijke doel in gedachten, en met de bereidheid om echt naar elkaar te luisteren. En om het dus ook okay te vinden dat je een ander standpunt hebt.
Ruzie voorkómen is krachtiger dan het winnen van een ruzie. Maar wat als de ruzie al ontstaan is? Dan hebben we technieken nodig om conflicten te herstellen en opnieuw verbinding te maken zonder gezichtsverlies.
Daarover schrijf ik binnenkort meer. Want soms is de schade al gedaan, en dan moet je leren herstellen in plaats van voorkomen.
Wil je in de tussentijd sparren over een lastige situatie waar je in zit? Ik kom graag bij je langs voor een koffie en een goed gesprek. Soms helpt het om er met iemand over te praten die er geen belang bij heeft.