In de vele jaren dat ik ondernemers help en begeleid, heb ik het verhaal inmiddels talloze keren gehoord. Iemand start een bedrijf met zijn beste vriend, broer, of zwager. Enthousiast, vol goede moed, en met precies nul afspraken over wat er gebeurt als het misgaat.
“Maar we zijn familie,” zeggen ze dan. Of: “We zijn vrienden, dat komt allemaal goed.”
Yep, klinkt goed, mooi verhaal, maar zelden is het waar. Mijn vader en moeder zeggen bijvoorbeeld altijd “Familie, daar moet je mee wandelen, niet handelen.”
De harde realiteit over zakelijke relaties
Het is eigenlijk heel simpel: zakelijke partnerships houden in principe altijd een keer op. Altijd. En dat is niet erg, het is gewoon de realiteit van ondernemen.
Zelfs gewone liefdesrelaties eindigen meestal, ook al hebben we dáár tenminste nog goedmaak-seks voor als we ruzie hebben 🙂
Bij zakelijke partnerships is de kans veel groter dat conflicten zich op gaan stapelen en de bom uiteindelijk ‘vur ne goeie’ uit elkaar klapt.
Het punt is: als je met z’n tweeën een bedrijf begint, weet je eigenlijk al dat jullie ooit uit elkaar zullen gaan. De een wil doorgroeien, de ander wil stoppen. Iemand krijgt andere prioriteiten. Of je groeit gewoon uit elkaar. Gebeurt de hele tijd.
Waarom maken we er dan geen afspraken over?
Het werkt eigenlijk altijd hetzelfde; ondernemers hebben samen een plan en gaan vol goede moed een partnership aan, maar staan er niet bij stil om even goed na te denken over hoe het af gaat lopen.
Maar dat gaat dus sowieso gebeuren, en juist omdat je dat weet, kun je er nu al goede afspraken over maken. Terwijl je elkaar nog mag. Terwijl je nog rationeel kunt denken.
Want als de partnership eenmaal stuk is, ga je geen redelijke afspraken meer maken. Dan sta je tegenover elkaar als twee onredelijke frikandellen die geen duim breed meer toe willen geven.
Wat er misgaat als je geen afspraken hebt
Ik heb het te vaak zien gebeuren:
- Vrienden die geen vrienden meer zijn
- Families die compleet uit elkaar vallen
- Bedrijven die kapot gaan omdat niemand weet wie wat mag
- Advocaten die rijk worden van ruziënde ex-partners
En het ergste? Het had allemaal voorkomen kunnen worden met een paar simpele afspraken vooraf.
Concrete afspraken die je moet maken
1. De exit-strategie
Bepaal nu al hoe iemand het bedrijf kan verlaten:
- Hoe wordt zijn aandeel gewaardeerd?
- Wie heeft het eerste recht om zijn aandeel te kopen?
- Binnen welke termijn moet dat gebeuren?
- Wat gebeurt er met klanten en contracten?
2. De deadlock-oplossing
Wat als jullie het fundamenteel oneens zijn over de koers?
- Wie heeft de beslissende stem?
- Hoe gaan jullie om met grote meningsverschillen?
- Is er een mediator die jullie vertrouwen?
3. De rolverdeling
Maak kristalhelder wie wat doet:
- Wie is verantwoordelijk voor wat?
- Hoe neem je beslissingen?
- Wat zijn de verwachtingen van elkaar?
4. De financiële afspraken
Spreek glashelder af:
- Hoe wordt winst verdeeld?
- Wie investeert wat?
- Hoe gaan jullie om met verliezen?
- Wat zijn jullie salarissen?
“Maar dat is zo onromantisch…”
ROMANTISCH SCHMOMANTISCH!!
En ja, het is niet romantisch om over het einde te praten als je net begint. Net zo onromantisch als een huwelijkscontract afsluiten.
Weet je wat pas echt onromantisch is? Twee jaar later tegenover een advocaat zitten en uitleggen waarom jouw ex-partner een klootzak is.
Hoe pak je zo’n gesprek aan?
Het is eigenlijk heel makkelijk hoor, je zegt: “Oké, we gaan dit samen doen. Fantastisch. Laten we ook afspreken hoe we uit elkaar gaan als het niet werkt. Niet omdat ik verwacht dat het misgaat, maar omdat ik onze vriendschap wil behouden.”
En dan ga je gewoon die lijst af die ik hierboven noemde. Stuk voor stuk. Schrijf het op. Laat het door een advocaat controleren als het moet.
Het is eigenlijk een teken van respect
Als je met iemand in zee gaat en je maakt vooraf afspraken over het einde, dan zeg je eigenlijk: “Ik respecteer je genoeg om eerlijke afspraken te maken. Ook als we het oneens zijn.”
Dat is toch veel beter dan: “Ach, we zien wel wat er gebeurt.” Want dat betekent meestal: “Als het misgaat, ga ik proberen je te naaien.” (nee dit telt niet als goedmaak-seks)
Mijn ervaring
Ik heb het zelf meegemaakt. Partnerships die goed begonnen maar slecht eindigden. Omdat we geen afspraken hadden gemaakt. Omdat we dachten dat het wel goed zou komen.
Sindsdien maak ik altijd afspraken vooraf. Niet omdat ik pessimistisch ben, maar omdat ik realistisch ben. En omdat ik de mensen met wie ik samenwerk respecteer.
En weet je wat? Het werkt. De partnerships die ik nu heb, zijn beter. Omdat iedereen weet waar hij aan toe is. Omdat er geen onduidelijkheid is. Omdat we van tevoren hebben nagedacht over wat er kan gebeuren.
Aan de slag
Dus, als je een partnership overweegt (of er al een hebt zonder afspraken), pak het gewoon aan. Heb dat gesprek. Maak die afspraken. Ga er serieus voor zitten.
Ja, het is een beetje ongemakkelijk. Maar minder ongemakkelijk dan een rechtszaak.
En wie weet? Misschien werk je nog 20 jaar samen. Maar als dat niet zo is, kun je tenminste nog steeds vrienden zijn.
Een laatste gedachte
Eigenlijk zou hetzelfde gelden voor liefdesrelaties. Denk er eens over na: als je verliefd wordt en een relatie begint, vinden jullie elkaar fantastisch. Dat is prachtig. Maar mensen veranderen, groeien, kiezen andere wegen. Dat is volkomen normaal.
Zou het niet ideaal zijn als je ook daar vooraf zou bespreken hoe je netjes uit elkaar kunt gaan? Niet omdat je verwacht dat het misgaat, maar omdat je de ander respecteert genoeg om er ook dan nog fatsoenlijk mee om te gaan.
Misschien zouden we veel minder drama, veel minder pijn, en veel meer behouden vriendschappen hebben. Bij business-partnerships werkt het toch ook? Waarom niet bij de rest van ons leven?
Iets om over na te denken.
Wil je sparren over hoe je goede partnership-afspraken maakt? Dan moet je niet bij mij zijn, maar ik kan je via de Metal Business Club vast wel met iemand in contact brengen die je erbij kan helpen!