Straw man of steel man? Het verschil dat het debat maakt
Zodra je met iemand in discussie gaat, heb je grofweg twee keuzes: of je maakt van het standpunt van de ander een karikatuur – een straw man – zodat je het eenvoudig onderuit kunt halen. Of je kiest voor de steel man: je doet écht moeite om het argument van de ander zo sterk mogelijk neer te zetten, voordat je het kritisch bekijkt. Klinkt simpel, maar in de praktijk is dit misschien wel een van de moeilijkste, en tegelijkertijd waardevolste, vaardigheden in communicatie en samenwerking.
Waarom we zo vaak vervallen in oversimplificatie
We herkennen het allemaal: in de haast van een vergadering, of tijdens een pittige discussie online, ligt het gevaar van de straw man altijd op de loer. Onbewust simplificeren we het standpunt van de ander om sneller tot ons eigen punt te komen. Handig voor de korte termijn, maar funest voor vertrouwen én voor de kwaliteit van besluiten. Want zeg eens eerlijk: wanneer ben jij écht gegroeid door iemand genadeloos af te drogen?
Steel man: zo geef je het beste van jezelf én de ander
De Amerikaanse filosoof Daniel Dennett gaf in 2013 vier heldere regels om een goed debat te voeren. Hier zijn ze vertaald naar de praktijk:
- Vat het standpunt van de ander zo helder en eerlijk samen dat de ander zegt: zo had ik het zelf willen zeggen.
- Noem de punten waarop je het wél eens bent. Gemeenschappelijke grond is altijd het beste vertrekpunt.
- Geef aan wat je geleerd hebt van de ander. Geef erkenning voor nieuwe inzichten. Dat werkt ontwapenend.
- Pas dan lever je kritiek of stel je verdiepende vragen. En doe dat op basis van het beste wat de ander te bieden heeft.
Dit klinkt bijna te idealistisch, maar kijk naar de klassiekers in debat – zoals de dialogen van Socrates. Daar zie je hoe waardevol het is om eerst alles uit te pluizen voordat je confronteert. En eerlijk: als je echt iets wil bereiken, is samenwerken vanuit respect effectiever dan elkaar publiekelijk slopen.
Voorbeeld: socratische methode en wat het jou kan opleveren
Stel, je introduceert een nieuwe tool op kantoor en een collega is kritisch. In plaats van die kritiek direct ‘plat te slaan’, doe je moeite om zijn zorgen te herformuleren en te begrijpen. Wat gebeurt er dan? Je voorkomt verdedigingsgedrag. Je leert waar weerstand zit en kunt die samen oplossen. De kans op draagvlak en succes groeit. Kijk bijvoorbeeld naar deze praktijkervaring met leiderschap waar juist het erkennen en uitpluizen van andere opvattingen leidt tot betere resultaten.
Praktisch aan de slag: 3 tips voor jouw volgende discussie
- Herhaal wat de ander zegt in je eigen woorden en vraag of je het goed hebt begrepen.
- Identificeer minimaal één waardevol punt in het standpunt van de ander, ook als je het oneens bent.
- Denk vanuit lange termijn: wil je winnen of wil je groeien?
Wil je weten waarom deze houding de basis vormt van echte samenwerking op internet? Lees dan verder op onze pagina over online samenwerken.
Conclusie: bouw bruggen, geen schuttersputjes
Een sterk debat is geen wedstrijdje wie het luidst schreeuwt of het meeste aplaus krijgt. Het gaat om groei. Om samen verder komen, juist als het spannend wordt. Dat vraagt om lef, want jezelf kwetsbaar opstellen is niet altijd gemakkelijk. Maar het levert meer op dan het vertrouwde hakken in het zand. Begin vandaag. Kies voor het ‘steel man’-principe. Je merkt: de gesprekken worden leuker én effectiever.
Wil jij meer halen uit discussies of leiderschap? Kijk dan zeker eens naar onze andere artikelen of neem contact op voor een frisse blik. Wie weet, groeit jouw organisatie sneller dan ooit.